Όταν ο συγγραφέας Βασίλης Παπαθεοδώρου ανακρίθηκε από τη Λέσχη Ανάγνωσης Β΄

                 Το χρονικό  μιας  απολαυστικής και άκρως διαφωτιστικής  συνέντευξης!
   Συμβαίνει συχνά εμείς οι συντονιστές των  μαθητικών λεσχών ανάγνωσης ,όταν συναντιόμαστε με τους μαθητές μας για να συζητήσουμε  ένα  βιβλίο, να δεχόμαστε έναν καταιγισμό ερωτήσεων από αυτούς.
"Είναι αληθινή ιστορία κυρία;" "Γιατί το έκανε όμως αυτό;"  "Γιατί αυτό το τέλος;"
 Στην περίπτωση του τελευταίου βιβλίου που διαβάσαμε  "Το ημερολόγιο ενός δειλού" σκεφτήκαμε αυτή τη φορά να ξεγλιστρήσουμε και να πετάξουμε το μπαλάκι στον.... καθ 'ύλην αρμόδιο, δηλαδή στον συγγραφέα του, Βασίλη Παπαθεοδώρου.Οι μαθητές διατύπωσαν τις ερωτήσεις τους,τις έστειλαν  και ο κ.Παπαθεοδώρου πρόθυμος, όπως πάντα, απάντησε.Τον ευχαριστούμε θερμά!

                                                  Λίγα λόγια για το βιβλίο.

    Περίληψη:Ο Νίκος και ο Θοδωρής. Ο θύτης και το θύμα. Το χτες και το σήμερα. Με φόντο ένα ιδιωτικό σχολείο ξετυλίγονται δυο προσωπικές αφηγήσεις νίκης και ήττας, χαράς και απόγνωσης, που διασταυρώνονται καθημερινά σε μια βάναυση ιστορία κακοποίησης, σ’ ένα διαρκή βασανισμό. Το bullying. Συμμαθητές και φίλοι, οικογένειες και καθηγητές γίνονται αργά ή γρήγορα μάρτυρες ακραίων συμπεριφορών. Ποιος θα αντιδράσει, πότε και πώς; Υπάρχει τρόπος διαφυγής από αυτή την κατάσταση; Και ποιοι τελικά ευθύνονται για τη διαιώνισή της;

Το νεανικό μυθιστόρημα του Βασίλη Παπαθεοδώρου Το ημερολόγιο ενός δειλού σκιαγραφεί με τον πιο παραστατικό τρόπο καθημερινές καταστάσεις τις οποίες βιώνουν όλο και περισσότερα παιδιά. Πρόκειται για μια κατάδυση στην ψυχολογία των εφήβων, μια εξερεύνηση των πιο σκοτεινών πτυχών του μυαλού τους και των συμπεριφορών τους. Ένα μυθιστόρημα γραμμένο με χιούμορ και πίκρα, που περιγράφει όνειρα και προδοσία, φιλίες κι εγκατάλειψη, αποδοχή και περιθωριοποίηση. Ένα βιβλίο που μιλά για όσα όλοι μας έχουμε νιώσει και σκεφτεί, αλλά ντρεπόμαστε να τα ομολογήσουμε.
Ας διαβάσουμε όμως τι  απάντησε ο συγγραφέας στους επίδοξους δημοσιογράφους μας.

- Ελένη, Κατερίνα, Σουμειρά: Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης σας για το ημερολόγιο ενός δειλού;

- Φαντάζομαι σαν ιδέα προϋπήρχε στο μυαλό μου, κι εγώ βίωσα παρόμοια περιστατικά (η σκηνή στο σχολικό είναι δική μου), και άλλα παιδιά που τα ήξερα ή τα ξέρω. Όλα σχεδόν τα περιστατικά είναι αληθινά, απλά έγιναν σε διαφορετικά άτομα. Όμως η αφορμή υπήρξε ένα περιστατικό που έγινε το 2014, λίγους μήνες δηλαδή πριν γράψω το βιβλίο, σε σχολείο της Ρόδου, όπου είδα τέσσερα αγόρια να πειράζουν συμμαθητή τους, πριν μπω στην τάξη για παρουσίαση. Στο τέλος της ώρας κράτησα το παιδί και του μίλησα. Εκείνη τη στιγμή είπα στον εαυτό μου «ή τώρα ή ποτέ» κι έκατσα να το γράψω.

-Ελένη Καλ.:Αν βρισκόσασταν εσείς στην θέση του θύματος τι θα κάνατε; Θα μιλούσατε; 

-Επειδή έχω βρεθεί, το έχω χειριστεί και με τους δύο τρόπους. Δηλαδή στο δημοτικό είχα μιλήσει στους γονείς μου και μου είχαν πει πώς να το αντιμετωπίσω. Στο γυμνάσιο όμως, δυστυχώς, δεν είχα μιλήσει και ήταν ακόμα πιο άσχημο αυτό. Ίσως επειδή φοβόμουν μήπως οι δικοί μου έλεγαν «πάλιιιι;». Όπως και να’χει αυτό μου φαινόταν τότε δύσκολη απόφαση, η ντροπή υπερνικούσε την τυραννία. Τώρα, με τα σημερινά μυαλά μου, δεν ξέρω τι θα έκανα τελικά, μάλλον θα μιλούσα. Ή μάλλον δεν θα τσίμπαγα στο πείραγμα.

 

Ελένη Κ.:Αυτό το βιβλίο μας μιλάει για τον σχολικό εκφοβισμό που πολλά παιδιά βιώνουν στις μέρες μας Εσείς σαν παιδί και σαν έφηβος βιώσατε τον σχολικό εκφοβισμό; 

  

-Ναι, το ανέφερα και παραπάνω. Σε δυο περιόδους, σε δημοτικό και γυμνάσιο, και στις δυο περιπτώσεις στο σχολικό. Στο γυμνάσιο τα πράγματα ήταν χειρότερα, καθώς γινόταν από τέσσερα άτομα, ενώ στο δημοτικό από ένα. Και αυτή είναι η δύναμη του γεγονότος, να έχουν περάσει τόσα χρόνια και να μην τα έχω ξεχάσει ακόμα αυτά τα περιστατικά.

 

-Ειρήνη :Ποιος πιστεύετε  σε αυτήν την ιστορία έχει πιο πολύ ανάγκη για υποστήριξη; Ο θύτης ή το θύμα;

Σε αυτήν την ιστορία έχει ανάγκη το θύμα, δεν θέλω να εξισώνω συμπεριφορές και να βρίσκω ελαφρυντικά. Ο θύτης είχε ανάγκη όταν γινόταν σε αυτόν κακοποίηση, πράγμα που είναι διαφορετικό από το να κάνει ο ίδιος κακοποίηση. Διότι όπως και να το κάνουμε, το κάτω χέρι το έχει κάθε φορά αυτός που υφίσταται καταστάσεις, το θύμα δηλαδή. Την περίοδο που και ο θύτης υπήρξε θύμα είχε μεγαλύτερη ανάγκη για υποστήριξη. Προσέξτε όμως, λέω ποιος έχει ανάγκη για πιο πολλή υποστήριξη, αυτό δε σημαίνει πως δεν έχουν και οι δύο. 

- Δήμητρα: Πώς σκεφτήκατε στο τέλος ο Θοδωρής (θύμα) να κάνει την καριέρα του Νίκου( θύτη) και γενικά να έχουν αντιστραφεί οι ρόλοι;

- Ήθελα να δώσω κάτι διαφορετικό, μια ανατροπή στο βιβλίο, που το κάνει και πιο ενδιαφέρον. Αλλά κυρίως ήθελα να δώσω την έννοια της δικαίωσης, που μπορεί να αργήσει να έρθει, αλλά θα έρθει κάποτε. Και μάλιστα θα έρθει σε μορφή διαφορετική, με το να μη μας νοιάζει πια. Επίσης ήθελα να δώσω το στοιχείο ότι ο καθένας πρέπει να προσπαθεί, πέρα από κάθε αντιξοότητα, για να καταφέρει αυτό που θέλει.

 

- Γεωργία : 1ον. Γιατί επιλέξατε να παρουσιάσετε στο ρόλο του θύματος και του θύτη
αγόρια και όχι κορίτσια ;
- Αφενός είναι πιο σύνηθες να ταυτίζεται κάποιος ακούγοντας bullying, με αγόρια, όχι φυσικά πως δε γίνεται αυτό πολύ συχνά και πολύ έντονα και με κορίτσια. Ίσως επειδή μπορούσα να ταυτιστώ κι εγώ με το θύμα, κατά κάποιον τρόπο. Πάντως παραδέχομαι ότι το να έβαζα κορίτσια ίσως έδινε ένα επιπλέον ενδιαφέρον, απλά κάποιες συνήθειές τους δεν θα μπορούσα να τις αποδώσω πολύ πειστικά.

2ον. Το γεγονός ότι επιλέξατε ως τρόπο παρουσίασης του θέματος τις σελίδες
των ημερολογίων του θύτη και του θύματος σημαίνει ότι κρατάτε ίσες
αποστάσεις από αυτούς και αφήνετε τον αναγνώστη να βγάλει συμπέρασμα ή
κάτι άλλο ;

-Όλα σχεδόν τα βιβλία που πραγματεύονται αυτό το θέμα, είναι γραμμένα από τη μεριά του θύματος. Ο θύτης παρουσιάζεται σαν να μην έχει ψυχολογικό υπόβαθρο, κάποια αιτία για τις πράξεις του. Εγώ ήθελα να δώσω την πλευρά και των δυο, ίσως για να πω ότι αρκετές φορές η βία γεννάει βία. Υπήρχε βέβαια ο κίνδυνος να γίνει συμπαθής ο θύτης, μου έχουν πει ότι τα κεφάλαια με τον Γόλιο είναι πιο αστεία ή ότι ο Θοδωρής τους εκνευρίζει. Πιστεύω ότι ήθελα να δώσω κάτι πιο σφαιρικό, που να βάλει σε σκέψεις και εκ μέρους του θύτη.

- Μάνια:Πώς σκεφτήκατε να τολμήσετε κάποιες «άσχημες λέξεις» στο βιβλίο σας «το ημερολόγιο ενός δειλού»;

Στη λογοτεχνία δεν υπάρχουν άσχημες λέξεις ή ωραίες, απλά άσχημη ή ωραία χρήση αυτών. Προφανώς κι αυτό έγινε για λόγους πειστικότητας και όχι εξυπνάδας. Είναι καθημερινές εκφράσεις που τις λένε όλοι, συνεπώς δεν θα απεικόνιζε με αληθοφάνεια τις σκέψεις ή τους διαλόγους, αν εγώ αυτολογοκρινόμουν. Πάντως η εποχή που ένα βιβλίο κρίνεται από το λεξιλόγιό του έχει παρέλθει και κακώς υπήρξε κατά τη γνώμη μου. Να θυμίσω τον «Μεγάλο Ανατολικό» του Εμπειρίκου, που είναι γραμμένος κυρίως με τέτοιου είδους λεξιλόγιο.

- Δημήτρης:  Πότε αρχίσατε να γράφετε βιβλία;

- Άρχισα το 1996 με αφορμή ένα διαγωνισμό παιδικού βιβλίου, πέρσι συμπλήρωσα 20 χρόνια σε αυτόν τον τομέα. Ποτέ όμως δεν είναι αργά για κάποιον να ασχοληθεί με το γράψιμο.

-  Στον ελεύθερο σας χρόνο τι βιβλία σας αρέσει να διαβάζετε;

- Κυρίως ξένη λογοτεχνία, αστυνομικά και εφηβικά/νεανικά από ξένους συγγραφείς για να δω τη θεματολογία τους, τι τους απασχολεί κλπ. Και βέβαια μπορώ να πω ότι από πλευράς θεματολογίας και τόλμης είναι μπροστά από εμάς.

- Πόσο χρόνος χρειάζεται για να γράψετε ένα βιβλίο;

 

Όχι πολύς. Μπορεί να έχω μια ιδέα στο μυαλό μου για μήνες, χρόνια να πω καλύτερα. Αυτό τρώει τον περισσότερο χρόνο, μέχρι δηλαδή η ιδέα να δέσει σε μια ιστορία στο μυαλό μου, κάτι σαν παζλ δηλαδή. Από τη στιγμή όμως που η ιδέα έχει ολοκληρωθεί, τότε κάθομαι και γράφω. Π.χ. για το ημερολόγιο ενός δειλού χρειάστηκα περίπου 1,5 μήνα γράψιμο, όχι κάθε μέρα. Και όταν λέω πως γράφω, εννοώ γύρω στη 1 ώρα τη μέρα.

-Ντέινα: Στα σχολικά σας χρόνια υπήρχε το φαινόμενο του bullyingή πιστεύετε ότι είναι σύγχρονο;

- Ναι, υπήρχε φυσικά. Αλλά δεν είχε γίνει της μόδας, δεν είχε αυτή την ονομασία και δεν ονομάζαμε έτσι το οτιδήποτε γινόταν τότε. Τώρα έχει γίνει κατάχρηση του όρου, ο οποίος έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Συνήθως λέμε bullying αν ένα παιδί σπρώξει μια φορά κάποιο άλλο, δεν είναι όμως αυτό. Το φαινόμενο πρέπει να έχει διάρκεια, επαναληψιμότητα, διαφορά δύναμης και φυσικά να εντυπώνεται στην ψυχοσύνθεση του θύματος.

-Μάνια:Πώς αποφασίσατε να γίνετε συγγραφέας;

-Η αλήθεια είναι πως δεν το αποφάσισα. Πριν από 20 χρόνια ήθελα να πω μια ιστορία, είχα σκεφτεί μια ιδέα που μου φαινόταν πως θα μπορούσα να γράψω κάτι γι’αυτήν και σιγά-σιγά, έγραψα μια παράγραφο, μετά τη μεγάλωσα και την έκανα κεφάλαιο και στο τέλος βγήκε βιβλίο. Από τη στιγμή που κατάλαβα πως μου άρεσε και με ικανοποιούσε αυτό που έκανα, τότε είπα πως θα συνεχίσω.

- Ποιο είναι το αγαπημένο σας βιβλίο από αυτά που έχετε γράψει; Και γιατί;

-Όλα τα μυθιστορήματά μου για μεγάλα παιδιά τα αγαπώ πιο πολύ από αυτά για μικρότερα. Ίσως γιατί μου πήραν περισσότερο χρόνο, ίσως γιατί ένιωσα πιο ελεύθερος γράφοντάς τα, μπορούσα να χρησιμοποιήσω περισσότερες και πιο σύνθετες λέξεις, η δομή ήταν πιο απαιτητική κλπ. Συνήθως όμως αγαπώ και το τελευταίο βιβλίο που έχω γράψει ιδιαιτέρως, καθώς μόλις το έχω τελειώσει και είναι κάτι πιο νέο.

- Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την εφηβική λογοτεχνία;

-Επειδή πρωτοπήρα μέρος σε διαγωνισμό παιδικού βιβλίου, για να δοκιμαστώ, γι’αυτό έμεινα σε αυτό το είδος. Φαντάζομαι όμως πως έτσι ξαναζώ κάποια πράγματα από την εποχή που ήμουν κι εγώ έφηβος κι αυτό μου αρέσει ιδιαιτέρως.

-Τι θέλατε να γίνετε όταν ήσασταν μικρός;

-Ειλικρινά δε θυμάμαι να θέλω να γίνω κάτι πολύ. Ήμουν καλός σχεδόν σε όλα τα μαθήματα, αλλά δεν είχα κάποια ιδιαίτερη κλίση ή προτίμηση. Φυσικά υπήρξαν περίοδοι που πότε ήθελα να γίνω αρχαιολόγος ή δικηγόρος ή επιστήμονας φυσικών επιστημών και να κάνω πειράματα π.χ., αλλά ποτέ δεν είχα κάτι στο μυαλό μου έντονα και για πολύ χρόνο.

-Ντέινα : Πιστεύετε ότι τα βιβλία σας επηρεάζουν τα παιδιά στο να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι;

Πιστεύω ότι η λογοτεχνία γενικά επηρεάζει τους ανθρώπους στο να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι. Έτσι πότε ένα βιβλίο δικό μου θα αρέσει και ίσως επηρεάσει, πότε ένα δεύτερο κάποιου άλλου ή ένα τρίτο κάποιου τρίτου, ποτέ δεν ξέρει κανείς από τι θα επηρεαστεί ο αναγνώστης ή τι θα του αρέσει. Αλλά, ακόμα κι αυτοί που δεν επηρεάζονται ανοιχτά, αποκτούν τουλάχιστον κρίση και γλωσσικό κριτήριο με οποιοδήποτε βιβλίο και να διαβάσουν.

                        Σας ευχαριστούμε από καρδιάς και ευχόμαστε μια δια ζώσης συνάντηση!

 

 Περισσότερες πληροφορίες για τον κ.Παπαθεοδώρου και τα βιβλία του μπορείτε να βρείτε εδώ