Μια φανταστική συνομιλία με τον ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη

                              ΜΑΝΩΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ (1925-2005)

    Για τη ζωή και το έργο του ποιητή μπορείτε να διαβάσετε   εδώ  

 

                                           Στο παιδί μου…

 

Στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια
Και του μιλούσανε για Δράκους και για το πιστό σκυλί
Για τα ταξίδια της Πεντάμορφης και για τον άγριο λύκο
Μα στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια
Τώρα, τα βράδια, κάθομαι και του μιλώ
Λέω το σκύλο σκύλο, το λύκο λύκο, το σκοτάδι σκοτάδι,
Του δείχνω με το χέρι τους κακούς, του μαθαίνω
Oνόματα σαν προσευχές, του τραγουδώ τους νεκρούς μας.
Α, φτάνει πια! Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά.

                                                                         Μ. Αναγνωστάκης, Τα ποιήματα, Πλειάς

Με αφορμή το παραπάνω ποίημα που συμπεριλαμβάνεται στο σχολικό μας εγχειρίδιο,οι μαθητές αφού μελέτησαν τη βογραφία,το έργο και φυσικά την ανάλυση του ποιήματος,κλήθηκαν να αναλάβουν  το ρόλο  δημοσιογράφου σε μία φανταστική συνέντευξη με τον ποιητή:

-Υπάρχει κάτι που σας σημάδεψε στην παιδική σας ηλικία;

-Ήμουν το δεύτερο παιδί της οικογένειας, αλλά το πρώτο αγόρι. Γι αυτό έπρεπε να πάρω το όνομα Μανώλης, ως γνήσιος Κρητικός. Αγάπησα την πόλη που γεννήθηκα, τη Θεσσαλονίκη και ας μεγάλωσα σε δύσκολες εποχές. Αν κάτι χαράχτηκε στη μνήμη μου είναι η θέα από το μπαλκόνι μας στην οδό Αγίας Σοφίας, πάνω ακριβώς από την πλατεία δικαστηρίων, όπου αστυνόμοι και πολίτες έδιναν μάχες τις μέρες εκείνες του Μάη του ΄36.

-Θεωρείτε ότι είστε πολιτικός ποιητής;

- Δεν νομίζω ότι είμαι πολιτικός ποιητής. Είμαι ερωτικός και πολιτικός μαζί. Είναι η εποχή που τα συνδύαζε αυτά τα δύο. Δεν θα μπορούσα να είμαι ερωτικός ποιητής ξεχνώντας τα πολιτικά πάθη που ήταν έντονα την εποχή εκείνη.

-Σε ποιους απευθύνεστε στο ποίημα σας;

-Στους νέους στους οποίους θεωρώ ώριμους να καταλάβουν τη ζωή και την αλήθεια.

-Γιατί αυτή η αγανάκτηση «φτάνει πια!» ;

-Γιατί φοβάμαι την παραποίηση της αλήθειας...Οι άνθρωποι επηρεάζονται εύκολα.

-Τέλος, πιστεύετε ότι οι ποιητές έχουν χρέος να το κάνουν αυτό;

-Όλοι οι πνευματικοί άνθρωποι έχουν χρέος να λένε την αλήθεια για τη σωστή διαπαιδαγώγηση των νέων.

                      Τις ερωτήσεις έθεσε (και υπέθεσε τις απαντήσεις)  ο Ιωάννης Παπανικόλας

       

-Κύριε Αναγνωστάκη, όπως όλοι γνωρίζουμε κατά τη διάρκεια της Κατοχής  συμμετείχατε στην ΕΠΟΝ είχατε  έντονη πολιτική δράση στο φοιτητικό κίνημα, για την οποία φυλακιστήκατε  το 1948, ενώ το 1949 καταδικαστήκατε  σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. Ποια είναι η άποψη σας  για την δικτατορία του Παπαδόπουλου;

-Όπως είπατε κι εσείς, συμμετείχα στο κίνημα της ΕΠΟΝ και δεν μετανιώνω στιγμή για αυτό. Όσο για τη χούντα  και τις απόψεις του Παπαδόπουλου νομίζω μέσω των πράξεων μου έχω εκδηλώσει την γνώμη μου. Ωστόσο δεν θα πάψω πόσο παράλογο και άδικο είναι να σου στερούν τα φυσικά σου δικαιώματα.

-Εσείς ως γνωστόν δεν παντρευτήκατε.Ο λόγος ήταν η ποίηση ή η πολιτική; Τι σας οδήγησε σε αυτή την απόφαση ;

-Ο  λόγος για τον οποίο επέλεξα να μην  «εγκλωβιστώ» σε έναν γάμο  ήταν κυρίως η ποίηση, αλλά και προσωπικές συγκυρίες. Η ποίηση ήταν και είναι  για μένα σχεδόν όλη μου η ζωή. Συμπληρώνει κάθε κενό. Έτσι πιστεύω πως η οικογένεια θα ήταν περιττή για μένα.

-Αφού δεν έχετε οικογένεια ,ούτε παιδιά πώς εμπνευστήκατε το γνωστό ποίημα  «Στο παιδί μου»; Μιλήστε μας για αυτό.

-Το ποίημα το ταύτισα με την πολιτική εξουσία  και  τα παραμύθια που μας λένε κάθε μέρα. Όσο για το παιδί, είναι  ο λαός. Ο λαός ο πονεμένος που συνεχώς γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης, που για κάθε λάθος και σκοπιμότητα δέχεται εκείνος τις συνέπειες.

-Στο ποίημα επαναλαμβάνεται  η λέξη «παραμύθια». Ποιο είναι το νόημα της στην προκειμένη περίπτωση;

-Φυσικά λέγοντας παραμύθια δεν εννοώ τις  αφηγήσεις με φανταστικά στοιχεία, αλλά το ψέμα ή μάλλον τα ψέματα  που ακούμε από κάθε είδους εξουσία. Εμείς θέλουμε αλήθειες!

-Ποιος είναι ο βασικός σας στόχος γράφοντας αυτό το ποίημα;

-Κύριος σκοπός μου είναι να ευαισθητοποιήσω τα νέα παιδιά, διότι μόνο εκείνα μπορούν να αλλάξουν την κατάσταση. Είναι το μέλλον της χώρας μας .Η μόνη ελπίδα σωτηρίας.

-Σας ευχαριστώ πολύ!

                                                Στο ρόλο της  δημοσιογράφου η Άννα-Σαββίνα Πατέρα

Γειά σας κύριε Αναγνωστάκη, θα θέλαμε να σας κάνουμε κάποιες ερωτήσεις για τη ζωή σας, και το ποίημα σας " στο παιδί μου" 
 - Μάλιστα σας ακούω!
 -Μάθαμε ότι γεννηθήκατε στην Θεσσαλονίκη και σπουδάσατε ιατρική. Πώς σχετίζεται η ιατρική με το ότι αρχίσατε να γράφετε ποιήματα; 
 - Η Ιατρική ήταν πάντα ένα επάγγελμα που θαύμαζα και αφού είχα την δυνατότητα είπα να το συνεχίσω. Αλλά λόγω του ότι οι εποχές ήταν δύσκολες και δεν μπορούσε κάποιος να εκφράσει ελεύθερα την γνώμη του, είχα την ανάγκη να πω σε κάποιον τι νιώθω και τι πιστεύω. Έτσι κάποια στιγμή έπιασα ένα μολύβι και ένα χαρτί και άρχισα να γράψω. 
- Μιας και το αναφέρατε, ακούσαμε ότι φυλακιστηκατε σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο 1955-1956. Αυτά τα 2 χρόνια πως ήταν για εσάς και επηρέασε καθόλου αυτό, τον τρόπο που βλέπετε τα πράγματα; 
- Αυτά τα 2 χρόνια ήταν από τα πιο δύσκολα της ζωής μου. Κάθε μέρα ξυπνούσα με την απορία αν θα υπάρξει αύριο. Αλλά αυτό δεν με φοβιζε τόσο, όσο το ότι όλο αυτό συνεχιζόταν και κάνεις δεν έκανε τίποτα. Εννοείται πως αυτά τα 2 χρόνια άλλαξαν ριζικά τον τρόπο σκέψης μου. Άρχισα να καταλαβαίνω ότι εμείς οι ίδιοι, ενώ κάτι ξέραμε ότι είναι ψέμα το πιστεύαμε... το πιστεύαμε γιατί φοβομασταν τις συνέπειες, εάν προσπαθούσαμε να αλλάξουν κάτι. 
 - Μάλιστα καταλαβαίνω... Ας αλλάξουμε τώρα θέμα και ας μιλήσουμε για ένα από τα ποιήματα σας... " στο παιδί μου ". Αλήθεια όταν λέτε " στο παιδί μου " εννοείτε το δικό σας το παιδί ή ο τίτλος σας έχει βαθύτερο νόημα.
 - Μα παιδί σου δεν είναι μόνο αυτό που γέννας... είναι και το παιδί που θα μεγαλώσει μαζί με το δικό σου. Εγώ αναφέρομαι σε όλη την νεολαία... σε όλα τα παιδιά μου. Σε όλα τα παιδιά που μεγαλώνουν μες το ψέμα. Μα σκέφτηκε κανείς, τι θα απογίνουν αυτά τα παιδιά όταν βγουν έξω στον κόσμο, μόνα τους, και έρθουν ξαφνικά αντιμέτωπα με την αλήθεια... Αν βέβαια βρεθεί κάποιος να τους την πει... Τι θα απογίνουν αυτά τα παιδιά... Τα δικά μου τα παιδιά... 
- Όταν γράψατε αυτό το ποίημα σε ποιον ακριβώς απευθυνόσασταν; 
- Σε όλους αυτούς που λένε ψέματα. .. ειδικά σε παιδιά που αύριο θα είναι μόνα τους εκεί έξω, στον κόσμο. Μπορεί κάποιος να θέλει να ζει μέσα στο ψέμα που έχτισε ώστε να μην έρθει αντιμέτωπος με τον εαυτό του και τις πράξεις τους. Αλλά στο παιδί... στο παιδί να πει την αλήθεια... γιατί το παιδί δεν φταίει.
 - Κλείνοντας την συνέντευξη μας, θα ήθελα να στο ποίημα σας χρησιμοποιησατε πολύ τον - Κλείνοντας την συνέντευξη μας, θα ήθελα να στο ποίημα σας χρησιμοποιησατε πολύ τον όρο παραμύθια, και δώσατε πολλά παραδείγματα από πολλούς χαρακτήρες παραμυθιών... γιατί;

- Μα ο καθένας που λέει ψέματα, για να βγάλει τον εαυτό του καλό, πρέπει να βγάλει κάποιον κακό, πρέπει να ρίξει σε κάποιον το φταίξιμο... μα πλέον ποιος προσέχει τι γίνεται. 
- Σας ευχαριστούμε πολύ. Να έχετε μια υπέροχη μέρα! 
- Εγώ σας ευχαριστώ!


                                Στο ρόλο της  δημοσιογράφου ήταν η Αλίσα Ντεντάι

                                   

Ας ακούσουμε τώρα το ποίημα μελοποιημένο